VCCI: Tăng thuế môi trường với xăng dầu là lợi bất cập hại

 

Dẫn báo cáo từ Bộ Tài chính năm 2016, VCCI cho biết, mức đóng góp của thuế bảo vệ môi trường trong tổng thu ngân sách là 4,1% và 99% trong số này đến từ mặt hàng xăng dầu. Như vậy, nếu cộng thêm cả thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế VAT thì mức đóng góp của xăng dầu là 9,8% tổng thu. Nếu trong tương lai, cho áp dụng mức thuế mới kịch khung, đồng thời loại bỏ thuế nhập khẩu theo lộ trình, mức đóng góp của xăng dầu vào ngân sách lên đến 15% tổng thu – một tỷ lệ mà theo VCCI là rất lớn và không có lợi cho kết cấu ngân sách.

 

Theo VCCI, về dài hạn, việc tăng thuế bảo vệ môi trường lên đối với mặt hàng xăng dầu nhằm bù ngân sách là giải pháp “lợi bất cập hại”, làm giảm áp lực chuyển đổi hệ thống tài chính quốc gia theo hướng bền vững hơn. Trước đây, VCCI khẳng định, kết cấu thu ngân sách của Việt Nam đã phụ thuộc quá nhiều vào các nguồn thu không bền vững như nguồn thu từ khai thác tài nguyên, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, tiền bán đất. Trong khi đó, các nguồn thu bền vững (thuế thu nhập, thuế tài sản) lại không đóng góp đáng kể vào ngân sách nhà nước.

 

Thực chất, trong quá trình đàm phán các hiệp định thương mại tự do, nguy cơ giảm nguồn thu ngân sách do cắt giảm thuế nhập khẩu đã được đề cập. Nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế cũng đã khuyến cáo Việt Nam cần chuyển hướng sang các nguồn thu bền vững hơn, đồng thời cắt giảm chi tiêu công.

 

VCCI nhận định, thuế môi trường cũng nằm trong danh sách nguồn thu không bền vững. Nếu đóng góp đáng kể vào tổng thu ngân sách, nhà nước sẽ bị đặt vào tình thế xung đột lợi ích khi một mặt có chính sách hạn chế tiêu dùng một số loại mặt hàng, nhưng mặt khác lại đang được nuôi sống từ chính mặt hàng đó.

 

 

Theo VCCI, thuế bảo vệ môi trường là một dạng công cụ kinh tế nhằm điều chỉnh hành vi của người dân và doanh nghiệp trong việc sử dụng một số loại hàng hóa có nguy cơ gây tác động xấu đến môi trường. Trong trường hợp xăng dầu, áp lực cắt giảm mặt hàng này đối với tác động đến hiệu ứng nhà kính từ các cam kết quốc tế là không đáng kể, và hoàn toàn có thể được tực hiện thông qua các giải pháp ít tốn kém hơn cho xã hội thay vì tăng thuế bảo vệ môi trường như Bộ Tài chính đề xuất.

 

Mặt khác, xăng dầu vẫn là nhiên liệu thiết yếu trong cuộc sống, do đó nếu có tăng giá, tổng lượng tiêu thụ của người dân vẫn không bị ảnh hưởng nhiều. Văn bản của VCCI cho biết: “Khả năng điều chỉnh hành vi của người dân xuất phát từ tác động của tăng thuế đối với xăng dầu là tương đối thấp trong khi chi phí xã hội phải bỏ ra lại rất lớn. So với nhiều công cụ chính sách khác để cắt giảm phát thải như tuyên truyền vận động, đầu tư cho giao thông công cộng, đường sắt, đổi mới công nghệ của thiết bị điện, trồng rừng, phát điện từ rác thải, điện gió… thì chính sách thuế đối với xăng dầu tốn kém hơn mà hiệu quả lại thấp hơn”.

 

“Nói cách khác, nếu mục tiêu chính sách là để hạn chế tác động môi trường thông qua việc hạn chế tiêu thụ xăng dầu, thì việc tăng thuế không mang lại hiệu quả đáng kể” - VCCI nói thêm.

 

 

VCCI cũng đề cập đến việc cắt giảm thuế từ hiệp định thương mại quốc tế. Điều này, mặc dù mang lại lợi thế cho doanh nghiệp trong nước, nhưng cũng mang lại lợi thế tương tự cho các doanh nghiệp nước ngoài. Cùng với việc tăng thuế xăng dầu để bù lại ngân sách, doanh nghiệp Việt Nam sẽ mất lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ quốc tế.

 

Theo thống kê, tăng thuế môi trường với xăng dầu, những ngành phải chịu thiệt hại nhất là vận tải, nông nghiệp, thủy hải sản. Do đó, việc tăng thuế trên mặt hàng xăng dầu cần phải được đánh giá một cách bài bản, khách quan đối với toàn bộ nền kinh tế và phúc lợi xã hội.