Thử ABS trên siêu phẩm Vespa 946 tại Việt Nam
Vespa 946 là chiếc xe mang nặng biểu tượng của Piaggio và hiện có giá bán đắt nhất trong các mẫu scooter tại Việt Nam. 946 cũng là chiếc xe ga duy nhất tại thị trường Việt trang bị ABS. Vậy hệ thống chống bó cứng phanh trên siêu phẩm Scooter của hãng xe Ý đem lại những ưu việt gì khi vận hành?
Cảm biến tốc độ góc trên bánh trước
Đĩa phanh có phần tín hiệu trên bánh sau
Về cơ bản, hệ thống ABS trang bị trên Vespa 946 có cấu tạo và nguyên lý hoạt động tương tự các hệ thống chống bó cứng phanh khác. Thông qua 1 cảm biến đo tốc độ góc thông qua đĩa tín hiệu (phần trên đĩa phanh) gắn lên từng bánh xe, cảm biến truyền thông tin tốc độ bánh tới cụm điều khiển. Khi bóp phanh, bánh xe sẽ giảm tốc độ góc cho tới khi dừng hẳn. Khi quán tính lớn khiến xe tiêp tục trôi, nếu không có ABS bánh xe sẽ bị trượt trên mặt đường có thể khiến người lái mất kiểm soát. Ngay khi bánh xe vừa xảy ra hiện tượng bắt đầu trượt, tín hiệu từ cảm biến truyền tới bộ điều khiển trung tâm ECU ra lệnh cho bộ điều khiển mạch thuỷ lực HCU đóng/mở van điện từ để giảm áp lực dầu phanh, bánh sẽ không bị trượt. Khi bánh bắt đầu quay, tín hiệu từ cảm biến truyền tới khiến HCU tiếp tục giữ nguyên áp suất dầu phanh từ tay phanh khi người lái vẫn tiếp tục bóp phanh.
Nếu hệ thống ABS gặp sự cố, hệ thống sẽ vô hiệu hoá bộ điều khiển thuỷ lực và cảnh báo trên bảng đồng hồ, khi đó hoạt động của phanh trên Vespa 946 tương tự hệ thống phanh thuỷ lực thông thường. ABS trên 946 bị tự động vô hiệu hoá ở tốc độ dưới 5km/h cho việc dừng xe hiệu quả nhất.
Nếu hệ thống ABS gặp sự cố, hệ thống sẽ vô hiệu hoá bộ điều khiển thuỷ lực và cảnh báo trên bảng đồng hồ, khi đó hoạt động của phanh trên Vespa 946 tương tự hệ thống phanh thuỷ lực thông thường. ABS trên 946 bị tự động vô hiệu hoá ở tốc độ dưới 5km/h cho việc dừng xe hiệu quả nhất.
Hiện tượng bó bánh trước khi chỉ bóp cứng phanh trước
Hiện tượng bó bánh sau khi chỉ bóp cứng phanh sau
Trên điều kiện thử nghiệm đường khôn ráo và trơn trượt với hai mẫu xe: Liberty không trang bị ABS và Vespa 946 có trang bị ABS trên cả hai bánh. Hiện tượng trượt bánh rõ rệt khi phanh ở mặt đường trơn trượt với Liberty.
Lái thử Vespa 946 và bắt đầu phanh ở tốc độ 40-50km/h, dù người lái có … nghiến răng bóp chặt phanh, bánh xe hoàn toàn không bị trượt. Khi ABS làm việc, có thể cảm nhận rõ ràng từng tiếng “kịch kịch” khi hệ thống chống bó cứng phanh tăng-nhả áp suất dầu điều khiển lực ép từ má phanh lên đĩa. Chỉ sau lần thử chạy đầu tiên còn bóp phanh rón rén, người lái hoàn toàn có thể … nghiến răng bóp phanh khi đã được trải nghiệm tính ưu việt của ABS.
Ngoài ra, Vespa 946 còn được trang bị tính năng chống trượt bánh ASR. Cũng nhờ cảm biến trên hai bánh, hệ thống điện tử sẽ so sánh tốc độ giữa hai bánh. Nếu có sự chênh lệch tốc độ đủ lớn giữa hai bánh, hệ thống sẽ can thiệp vào hệ thống đánh lửa và phun xăng điện tử để giảm mô-men xoắn trên bánh sau để tránh hiện tượng trượt bánh.
Hiện tượng trượt bánh trên xe Scooter có bánh nhỏ chiếm tỷ lệ lớn trong số nguyên nhân các va chạm trong điều kiện giao thông Việt Nam. Khi mà Scooter hướng tới phần lớn khách hàng là nữ. Tuy nhiên, hiện chưa có một mẫu xe ga nào khác bán tại thị trường Việt Nam trang bị hệ thống này. ABS chỉ có trên các mẫu xe côn tay thể thao và phân khối lớn tại Việt Nam. Đại diện Piaggio cũng chưa tiết lộ liệu hãng có kế hoạch trang bị ABS trên các mẫu xe khác của hãng hay không.