Chơi mô hình tĩnh – công phu và sáng tạo

Mô hình tĩnh có giá trị cao

 

Có dịp đến một quán cà phê tại Q.1, TP.HCM, hầu như ai cũng ấn tượng khi ngắm tủ đồ chơi mô hình tĩnh tổng hợp hơn 1.000 món, trị giá khoảng 200 triệu đồng, gần như đầy đủ đồ chơi theo một nhân vật trong phim Mỹ. Từ những vật dụng nhỏ bé như bật lửa, kính râm, điện thoại di động, lon bia, móc khóa… cho đến môtô phân khối lớn, các loại súng, tủ dụng cụ sửa chữa đồ gia dụng…

 

Các chi tiết đều được mô phỏng với tỷ lệ chính xác như thật. Tại đây còn có bộ mô hình tĩnh loại lớn (tỷ lệ 1/6) trị giá 23 triệu đồng, mô phỏng nhân vật nổi tiếng Batman và chiếc xe đặc trưng cùng nhóm nhân vật phản diện. Có mô hình xe tăng Panther của hãng Dragon sản xuất, trị giá 6,3 triệu đồng. Tác phẩm tuy có kích thước nhỏ nhưng giá khá “chát” vì nó thể hiện kỹ năng sơn vẽ, trang trí tô điểm ở trình độ cao. Mô hình xe tăng hoàn toàn làm bằng nhựa, nhưng qua bàn tay khéo léo sơn vẽ của người chơi, tất cả chi tiết nhựa trên xe tăng trông rất giống xe thật xông pha nơi chiến trường, ở độ hoen gỉ, bạc màu, mòn xước của các “tấm kim loại” bao bọc thân xe. Một mô hình đắt tiền khác là khẩu đại pháo Leopold. Đây là loại vũ khí hủy diệt kinh khủng nổi tiếng một thời của Đức, được chế tạo vào cuối Thế chiến thứ hai. Nó quá nặng nên chỉ có thể được kéo ra chiến trường bằng hệ thống đường ray xe lửa. Trên thân bệ đỡ pháo, người chơi khéo léo sơn phết phần nhựa trông giống đồ sắt bị hoen gỉ thành từng vệt. Ngoài ra, trung bình một mô hình action figure (mô hình người lính có khớp cử động) trị giá 3,5 triệu đồng. Bên cạnh đó, giá trị mỗi action figure càng tăng khi người chơi muốn tạo cá tính bằng cách trang bị cho một người lính các bộ quần áo, giày, súng, ống nhòm, mũ cối, ba lô, băng đạn riêng… trị giá hàng trăm ngàn đồng/món.

 

 

Anh Phạm Trọng Vinh - một người chơi mô hình ở Q.3, TP.HCM - phân tích: “Không thể nắm được bộ sưu tập mô hình tĩnh nào (xe, xe tăng, người lính, máy bay, tàu chiến…) là giá trị nhất. Vì có người sở hữu bộ sưu tập trị giá hàng trăm triệu đồng, nhưng thỉnh thoảng chỉ post lên diễn đàn một mô hình xe “nhỏ” trị giá 20 triệu đồng. Vấn đề của người chơi nhiều khi xuất phát từ đam mê và cảm nhận riêng mà thôi. Do đó, có mô hình chỉ 300.000 đồng nhưng đẹp, được thế giới công nhận và có giá trị, vì được làm thủ công, sẽ thu hút sự chú ý hơn là mô hình đắt tiền hơn nhưng kém thẩm mỹ”.

 

Người chơi giỏi cần có hoa tay

 

Những người chơi mô hình tĩnh có tiếng ở Sài Gòn nói riêng và cả nước nói chung đều có thế mạnh riêng. Như anh Phạm Minh Tuấn là kỹ sư điện tử nên thường chế đồ, “mổ” mô hình để tìm hiểu kỹ hơn, vì vậy bạn bè trêu là “bác sĩ” Tuấn. Nhìn chung, đa số người chơi, vì những lý do khác nhau, đều không muốn tiết lộ rộng rãi họ tên thật của mình. Tuy nhiên, có thể kể vài nickname nổi bật như standley, suzuki_civic2006, panzer, jacky-rum (chuyên về mô hình tĩnh 1/6), hornet_72 (chuyên về mô hình máy bay kits, có tiếng với cả người chơi mô hình trên thế giới)…

 

 

Muốn tạo những mô hình tĩnh đẹp, độc đáo, trông giống như hàng thật, người chơi phải trang bị hộp dụng cụ như cọ, lọ màu, dụng cụ vẽ airbrush… Nhưng khó nhất là người chơi phải kiên trì tập luyện và có khiếu vẽ để nắm vững kỹ thuật “đánh” cọ khô, sơn kiểu chấm cọ (chipping) nhằm thể hiện các chi tiết gỉ sét, kỹ thuật weathering làm xe trông cũ kỹ, washing tạo hiệu ứng nổi bật vẻ hao mòn, bong tróc sơn của các chi tiết gờ mép, mối hàn trên thân xe, chỉnh sửa các chi tiết trong một chiếc xe quân sự hoặc gắn kết các chi tiết mỏng mảnh… Có những chi tiết rất nhỏ trên mô hình, như lan can tàu, người chơi phải dùng bật lửa hơ nóng chảy thỏi nhựa sau đó nhanh tay kéo dài ra thành từng sợi mỏng để làm thanh lan can.

 

 

Nhìn chung, chơi mô hình kits là khó nhất, kỳ công nhất vì phải tự làm những chi tiết nhỏ và sơn vẽ tạo hiệu ứng cháy nổ, gỉ sét…

 

Qua bàn tay sắp đặt tinh tế công phu của người chơi, các mô hình kết hợp với nhau trông sinh động lạ thường và dĩ nhiên được đánh giá cao. Đơn cử, tác phẩm mô hình tĩnh đoạt giải cao nhất trong một cuộc thi của CLB chơi mô hình tĩnh, chính là cụm mô hình được trưng bày theo câu truyện hoặc bối cảnh lịch sử cụ thể. Tác phẩm chủ đề “Phòng thủ Berlin” được dân trong nghề đánh giá cao vì hầu như toàn bộ chi tiết đều được làm tỉ mỉ chính xác bằng tay. Trong đó, các chi tiết như nhà gạch bị bom pháo đánh sạt sập, những tấm ván và đà gỗ bị cháy nham nhở, vật dụng gia đình ngã đổ chỏng chơ… đều rất giống thực tế. Có cả mô hình người dân mặc thường phục cầm súng chiến đấu. Các dạng tác phẩm mô hình tĩnh sắp đặt, thể hiện một chiếc xe tăng KV1 của hãng Trumpeter (Nga) tác chiến trong đô thị, tả lại một trận đánh, bộc lộ sự khốc liệt trên chiến hào… đều y như thật nên có tác dụng lôi cuốn kích thích trí tò mò của người xem.

 

Anh Hà “Vimod Café”, một người chơi mô hình nhiều năm, cho biết: “Những người chơi mô hình tĩnh chia làm hai dạng: nhân viên văn phòng đa số chơi mô hình dân sự. Đối với mô hình quân sự thì giới chơi đại trà hơn, từ những cậu bé 15 tuổi cho tới ông già 70 tuổi vẫn say mê như nhau, vì nó đáp ứng niềm đam mê được sở hữu những món đồ mà người chơi hầu như không có cơ hội được tiếp xúc trong thực tế”. Đồng thời, sau một thời gian chơi mô hình tĩnh, người đam mê sẽ rèn luyện được tính kiên trì, khả năng quan sát, khiếu thẩm mỹ. Thêm vào đó, thông qua quá trình tìm hiểu tư liệu để tự tay làm ra một vật dụng mô phỏng chính xác đồ thật, mọi người sẽ tích lũy nhiều kiến thức về nguồn gốc, kết cấu chi tiết và cách thức chế tạo của những sản phẩm trong thực tế.