Cách tính khấu hao xe ôtô

Khấu hao xe là gì?

Khấu hao là sự chênh lệch giữa số tiền đã mua xe và giá trị thị trường hiện tại của nó. Giá trị thị trường (hay giá trị còn lại của chiếc xe) là số tiền có thể được thu hồi bằng cách bán xe trong hiện tại. Một chiếc xe có giá trị cao nhất khi nó vừa xuất xưởng, được bán ra từ nhà sản xuất hoặc đại lý. Sau lần bán đầu tiên, lập tức chiếc xe trở thành sản phẩm đã qua sử dụng, làm giảm giá trị của nó. Khi xe đưa vào sử dụng trên đường sẽ tích lũy hao mòn, cũ đi, phát sinh lỗi… và giá trị của nó giảm dần theo thời gian.

Ví dụ về đường cong khấu hao của một chiếc xe điển hình

Giai đoạn đầu giá trị còn lại của xe đã qua sử dụng có xu hướng là giai đoạn dốc nhất của đường cong khấu hao, đặc biệt trong 12 tháng đầu tiên. Các nhà sản xuất tính toán sau 3-5 năm, xe chạy trung bình 13.000-20.000km mỗi năm và hết hạn bảo hành. Sau 8-10 năm, hầu hết ôtô đã bị khấu hao phần lớn. Lúc đấy đường cong có xu hướng trượt ngang. Một số mẫu xe hiếm hoi hoặc may mắn có thể tăng giá trở lại khi số lượng của chúng trên thực tế giảm hoặc dừng sản xuất, trong khi nhu cầu thị trường vẫn lớn.

Thị trường và các yếu tố ảnh hưởng đến khấu hao

Sau ba năm, một số xe mới giảm giá trị nhanh, thấp hơn 30% số tiền người mua đã trả cho chúng. Nhiều chủ xe sẽ kiên trì giữ giá và có thể bán được bằng 70% giá mới sau ba năm. Nhưng mức giá cuối cùng phụ thuộc quyết định của người mua. Tất cả phụ thuộc vào cung và cầu. Nếu cung của một mẫu xe vượt xa cầu, thì giá đã qua sử dụng sẽ giảm xuống; nếu cầu nhiều hơn cung, giá sẽ tăng. Do đó một số mẫu xe thể thao có số lượng sản xuất hạn chế vẫn bán được giá cao hơn nhiều (so với giá niêm yết của nhà sản xuất) sau khi ra mắt đã lâu, bởi nhiều người tranh nhau mua chiếc xe mà họ cho rằng sẽ tiếp tục tăng giá trị.

Còn lại hầu hết xe đã qua sử dụng đều giảm giá ở một mức độ nào đó, ngoại trừ những chiếc xe có nhu cầu thị trường cao sẽ giữ được giá trị của chúng nhiều hơn những chiếc nhu cầu thấp. Ví dụ giá xe Toyota Fortuner cũ tại thị trường Nhật vẫn cao, giá xe Ford Focus và Everest cũ tại thị trường Việt Nam luôn cao, trong khi Ford Ecosport và Hyundai Grand i10 rớt giá nhiều. Các yếu tố ảnh hưởng đến khấu hao còn bao gồm tình trạng thực tế cũng như độ tin cậy của mẫu xe.

Bên cạnh tình trạng vĩ mô của nền kinh tế, chuỗi cung ứng toàn cầu và hoạt động quảng cáo của các nhà sản xuất, còn có nhiều yếu tố nằm ngoài chiếc xe sẽ ảnh hưởng đến giá trị và tiến độ khấu hao của chúng. Chẳng hạn như đại dịch COVID đã khiến nhiều nhà máy ôtô và linh kiện trên khắp thế giới phải đóng cửa. Việc giảm nguồn cung ôtô, kéo theo danh sách chờ giao xe dài, đã nâng giá trị xe cũ khi nhiều người cần xe phải tìm đến thị trường xe đã qua sử dụng. Ngược lại, suy thoái kinh tế làm giảm nhu cầu của khách hàng nên giá xe phải giảm. Đáng chú ý là các nhà sản xuất giảm giá ôtô mới cũng gây áp lực giảm giá đối với ôtô đã qua sử dụng.

Tỷ lệ khấu hao còn phụ thuộc vào giá trị thương hiệu xe, mẫu xe, loại xe…

Thị trường ôtô ngày một phức tạp và tỷ lệ khấu hao còn phụ thuộc vào hãng xe hay mẫu xe, cũng như kinh nghiệm định giá của các salon mua bán xe cũ. Theo một chủ salon xe cũ tại quận Gò Vấp (TP.HCM ), xe SUV có nhu cầu sử dụng cao nên ít mất giá hơn so với các mẫu xe hatchback và sedan thông thường. Hay giá trị của xe nhỏ hạng A cũ có xu hướng ổn định vì chúng có giá thấp khi còn mới, cũng như nguồn xe luôn sẵn có.

Mặt khác, những chiếc xe đắt tiền nhưng lỗi thời với động cơ lớn, hao xăng nên không được khách hàng tìm mua, từ đó dẫn tới rớt giá nhanh chóng. Loại nhiên liệu cũng ảnh hưởng nhiều đến giá xe, chẳng hạn xe động cơ diesel không còn được người mua xe mới ưa chuộng bằng ôtô điện, xe hybrid. Xe hộp số sàn cũng không còn phù hợp và chắc chắn sẽ giảm giá trên thị trường ôtô mới, nhất là khi phải cạnh tranh với xe điện dễ dàng sử dụng hơn nhờ không có hộp số. Độ tin cậy của thương hiệu cũng là yếu tố quan trọng tác động đến quyết định mua xe cũ; trong đó Toyota, Honda, Ford là những hãng xe phổ thông được người dùng tìm đến nhiều nhất khi mua xe đã qua sử dụng.

Giá trị xe đã qua sử dụng được xác định bằng cách kiểm tra trực tuyến các mẫu xe tương tự đang được rao bán trên các trang sàn xe phổ biến. Hoặc làm phép tính đơn giản về khả năng xe mất giá trong tương lai bằng cách giả định trung bình mất 15% giá trị sau mỗi năm, trong 20 năm đầu tiên. Tuy nhiên, đây chỉ là ước tính rất sơ bộ. Để có một con số chính xác hơn cần tham khảo từ nhiều nguồn mua và bán xe cũ.

Cuối cùng, mức khấu hao còn tùy thuộc lịch sử sửa chữa xe, quá trình sử dụng thực tế của chủ xe. Vì vậy hãy chăm sóc chiếc xe tốt nhất nhằm giảm tối đa thiệt hại khấu hao khi bán lại.