Nghệ thuật chế tác thân xe
Nghệ thuật chế tác thân xe theo yêu cầu khách hàng (coachbuilding) hầu như đã không còn được nhắc tới kể từ khi thoái trào vào cuối thập niên 1950. Tuy nhiên hiện nay, một số nhà sưu tập ôtô giàu có lại quan tâm tới nghệ thuật này, nhằm sở hữu những thiết kế xe có một không hai. Coachbuilding, (đừng nhầm với độ xe), là quá trình sáng tạo công phu cả một thân xe hoàn chỉnh.
Nguồn gốc
Trong giai đoạn sơ khai của ngành công nghiệp xe ô tô, giống như xe ngựa kéo, ôtô gồm hai phần tách biệt – khung gầm (chassis) cùng các hệ thống cơ khí hoàn chỉnh kèm theo và phần thân xe. Kể cả những mẫu xe được sản xuất hàng loạt, như Ford Model T, cũng có cấu tạo như vậy. Tuy nhiên phải đến những năm 1920 ngành công nghiệp ôtô mới chế tạo được thân xe có ngoại hình quyến rũ nhờ vào những sáng tạo thiên tài về kiểu dáng. Các nhà chế tạo ôtô thời gian này, đặc biệt là những thương hiệu cao cấp, như Bugatti và Delahaye thập niên 1930, Cadillac thập niên 1940, thường sản xuất các chassis “trần” hoàn chỉnh rồi sau đó lắp thêm vào đó thân xe, do một xưởng chế tác làm ra. Mỗi xưởng chế tác (coachbuilder) có phong cách thiết kế riêng mà khách hàng có thể đặt theo ý của riêng mình trước khi gắn nó vào chassis.
Coachbuilder không phải chỉ toàn các xưởng chế tác nhỏ. Một số xưởng chế tác, có khả năng nhất định đã được các hãng sản xuất xe lớn ký hợp đồng sản xuất thân xe với số lượng lớn cho những dòng xe sản xuất hàng loạt. Fisher Body đã làm hàng trăm nghìn thân xe cho General Motors (GM). Hệt như vậy, các coachbuilder như Park Ward và Mulliner đã thiết lập quan hệ chặt chẽ với hai đại gia Rolls Royce và Bentley Motors. Tuy nhiên trong các trường hợp đặc biệt, một số coachbuilder “tận tâm” hơn như Gangloff (chế tác nhiều thân xe cho Bugatti), Figoni et Falaschi (chế tác thân xe hình giọt nước nổi tiếng cho Talbot), và Saoutchik, đã chế tác thân xe theo các ý tưởng đặc biệt của khách hàng. Ví dụ như chiếc Bugatti Type 57 có rất nhiều kiểu thân do các coachbuilder khác nhau chế tác để đáp ứng thị hiếu đa dạng của gần 700 khách hàng sở hữu. Nổi tiếng nhất trong số này là thân xe “Atlantic” lắp cho chassis thể thao 57S. Cả ba thân xe Atlantic đều khác khau, nhưng nổi tiếng và vô gia nhất là thân xe màu đen hiện nằm trong bộ sưu tập của Ralph Lauren.
Thời hoàng kim của coachbuilder là vào giữa thập niên 1930. Tuy nhiên đến cuối những năm 1950 các hãng sản xuất xe đã quyết định tự sản xuất lấy thân xe. Với các mác xe sang trọng, như Rolls-Royce và Jaguar, họ quyết định thôn tính các coachbuilder ít ỏi còn lại như Park Ward, Mulliner, và Vanden Plas. Và đến những năm 1970, do muốn giảm trọng lượng và tiết kiệm chi phí, cũng như phương pháp sản xuất khung thân xe liền khối, các coachbuilder hầu như đã bị xóa sổ.
Chế tác thân xe thời nay
1/ Ferrari Pininfarina P4/5
Sự trở lại của coachbuilding ngày nay phần nào nhờ vào hàng triệu USD mà các nhà sưu tập dám bỏ ra để sở hữu chiếc xe với kiểu dáng chưa ai có. Nói đến nghệ thuật chế tác thân xe vào đầu thế kỷ 21, người ta không thể không nhắc tới siêu xe nay đã nổi tiếng thế giới Ferrari Pininfarina P4/5. Với ý tưởng mô phỏng lại chiếc xe đua cổ điển 1967 330 P3/4 của Ferrari trong thập niên 1960, năm 2005, James Glickenhaus, trùm kinh doanh chứng khoán từng là một đạo diễn phim Holywood đã đề nghị nhà thiết kế nổi tiếng Italia Pininfarina chế tác chiếc Ferrari Pininfarina P4/5 từ một chiếc Enzo Ferrari. Để “nâng đời” chiếc Enzo có giá vào khoảng 643.000 USD này, Glickenhaus chấp nhận chi tới 4 triệu USD. Pininfarina P4/5 có tới hơn 200 chi tiết được thiết kế đặc biệt. Chiếc xe này chính thức trình làng tháng 8/2006 tại cuộc thi xe cổ Pebble Beach Concours d’Elegance và tháng 9 năm đó xuất hiện tại triển lãm xe hơi quốc tế Paris.
Cũng như P4/5, chiếc Ferrari 575 GTZ là đứa con đẻ của một nhà sưu tập xe Ferrari khác, Yoshiyuki Hayashi người Nhật. Ông muốn có một tác phẩm đặc biệt trong garage đầy ngưỡng mộ của mình và đã yêu cầu hãng thiết kế danh tiếng Carrozzeria Zagato ở Terrazzano di Rho, Milan, Italia chế tác thân chiếc Ferrari 575 Maranello của mình theo kiểu dáng chiếc 250 GT LWB Berlinetta Zagato nổi tiếng năm 1956.
Chiếc 575 GTZ của Hayashi lần đầu tiên được giới thiệu tại cuộc thi xe cổ Villa d'Este Concours d’Elégance ở Como-Cernobbio, Italia, vào tháng 4/2006. Nó mang những đường nét và đặc điểm của nhiều chiếc xe danh tiếng mà Zagato đã chế tác. Dự án này cũng là cơ hội để Zagato kỷ niệm 50 năm ngày cho ra đời 1956 Ferrari 250 GT, một trong những chiếc xe đẹp nhất thế giới vốn đã là một phần của lịch sử.
Henrik Fisker là nhà thiết kế có tiếng tăm đã tạo ra tác phẩm đẹp “quằn quại” Aston Martin DB9 và chiếc BMW Z8 hấp dẫn. Sau những thành công này, ông thành lập công ty Fisker Coachbuild chuyên chế tác thủ công các thiết kế xe hiện đại, dựa trên chassis các xe thể thao hàng đầu hiện có, lấy cảm hứng từ máy bay tiêm kích F/A-22 Raptor.
Sản phẩm đầu tiên của Fisker gồm 150 chiếc Tramonto được chế tác dựa trên các phiên bản Mercedes-Benz SL như SL55 AMG, SL600, hay SL65 AMG. Từng chiếc xe đều được Fisker chế tác thủ công ở Californiavà đánh số từ 1-150 ở bảng côngtơmét và động cơ để đảm bảo duy nhất. Fisker cũng hợp tác với một loạt hãng độ xe để đưa ra nhiều gói tùy chọn cho khách hàng. Cùng với việc giảm trọng lượng nhờ sử dụng chất liệu sợi carbon, động cơ V8 của SL55 AMG được Fisker cải tiến nâng công suất lên 610 mã lực giúp Tramonto có thể tăng tốc từ 0-100 km/h trong có 3,6 giây và đạt vận tốc tối đa 325 km/h.
|
4/ Vandenbrink Design GTO
Có lẽ những chiếc Ferrari hiện đại vẫn chưa đủ hấp dấn nên vào năm 2006 công ty Hà Lan Vandenbrink Design đã quyết định chế tác chỉ 5 chiếc GTO dựa trên chassis siêu xe Ferrari 599 GTB Fiorano. Chiếc xe này do nhà sáng lập công ty Michiel van den Brink thiết kế để tôn vinh chiếc Ferrari 250 GTO năm 1962 và được tay thợ chế tác lão luyện nổi tiếng thế giới Alwin Hietbrink thực hiện bằng chất liệu nhôm truyền thống. Mỗi chiếc GTO sẽ có giá 993.000 euro (khoảng 1,4 triệu USD) chưa kể thuế và giá thành chassis 599 GTB Fiorano. Michiel van den Brink dự định giao những chiếc GTO cho khách hàng trong năm 2009./.
Một số hình ảnh khác: