Lái xe yên tâm hơn với tính năng Kiểm soát độ bám đường
Kiểm soát độ bám đường (Traction control) ở xe ôtô đã trở nên khá phổ biến hiện nay, vì vai trò quan trọng của nó trong việc đảm bảo an toàn trong khi di chuyển, đặc biệt là trên những đoạn đường xấu, trơn trượt. Tính năng này hiện có trên cả ôtô dẫn động 2 hay 4 bánh.
Hệ thống kiểm soát độ bám đường (TCS) hay còn có một số tên gọi khác như TRC, ASR, DSC tùy theo mỗi nhà sản xuất. Hệ thống có nhiệm vụ đảm bảo độ tiếp xúc của lốp xe với mặt đường.
TCS được viết tắt là ASR (Antriebsschlupfregelung) trong tiếng Đức, tạm dịch là “kiểm soát trượt ổ đĩa”. Điều đó mô tả hoàn hảo những gì nó làm bởi vì chỉ một sự thay đổi của lốp, điều kiện bề mặt hoặc trọng lượng của ô tô có thể làm tăng hoặc giảm độ bám đường.
Trong hệ thống truyền động thông thường không có vi sai chống trượt giới hạn (LSD), vi sai 'mở' thực hiện công việc cho phép bánh xe bên ngoài quay nhanh hơn khi xe vào cua, trong khi vẫn truyền mô-men xoắn tới cả hai bánh. Nếu một bánh xe bị mất độ bám, chẳng hạn như khi đang trên bề mặt trơn trượt, thì bánh xe quay, không có mô-men xoắn nào truyền đến bánh xe có độ bám và ổ đĩa bị mất.
Hệ thống kiểm soát lực kéo ban đầu là loại LSD cơ học, có bộ số thông thường cùng với một gói ly hợp. Khi một bánh xe quay, một cơ cấu sẽ dần dần nén các đĩa ly hợp, khóa đều hai bánh xe với nhau và khôi phục truyền động cho bánh xe với độ bám nhất. Bởi tính chất cơ khí, LSD dựa trên ly hợp cũng làm những việc khác, chẳng hạn như thúc đẩy bằng lực trên một chiếc xe dẫn động cầu sau nếu các cài đặt đủ mạnh, từ đó ảnh hưởng đến việc xử lý của người lái xe.
Trên một chiếc xe sử dụng trên đường trường không nhằm mục đích di chuyển trên đường đua hoặc các kiểu đường đặc biệt, các kỹ sư cảm thấy có thể làm thứ gì đó lành tính hơn, có thể kiểm soát vòng quay mà không ảnh hưởng đến sự cân bằng khi xử lý. Điều này cũng quan trọng với hệ dẫn động cầu trước cũng như dẫn động cầu sau, đó là thời điểm khi chiếc ôtô dẫn động cầu trước bắt đầu nhận được lượng công suất và mô-men xoắn lớn để điều khiển vòng quay mà không cần một LSD trở nên cấp bách hơn.
Những chiếc TCS điện tử đầu tiên (vẫn còn được sử dụng) đã sử dụng phanh kết hợp với hệ thống ga và hệ thống ABS, tăng giảm công suất máy để điều chỉnh lực kéo. Các tín hiệu từ cảm biến tốc độ bánh xe ABS cho hệ thống biết rằng một bánh lái đang quay nhanh hơn so với bánh kia và can thiệp bằng cách điều chỉnh phanh của bánh xe đang quay và nếu cần có thể giảm mô-men xoắn của động cơ. Đồng thời, bướm ga sẽ nhận được tín hiệu đóng hoặc mở nhằm điều chỉnh công suất động cơ. Khi cần thiết, thời gian đánh lửa giữa các kỳ số và lượng phun xăng vào buồng đốt sẽ được ECU can thiệp làm thay đổi sức kéo.
Điều đó có thể được thực hiện trong phần mềm quản lý động cơ bằng cách hãm lại quá trình đánh lửa nhẹ, hoặc bằng van tiết lưu điện tử, truyền động bằng dây, chỉ đơn giản bằng cách lùi lại một chút. Phanh được sử dụng khá nhẹ nhàng để kiểm soát vòng tua máy nhưng không đủ mạnh để điều khiển xe, đó là điều xảy ra với hệ thống kiểm soát ổn định. Thông thường, hệ thống TCS sẽ chia sẻ quyền kiểm soát hệ thống phanh và cảm biến tốc độ cùng với hệ thống phanh ABS.
Các công nghệ khác có khả năng thực hiện công việc tương tự bao gồm vi sai điện tử và hệ thống đo mô-men xoắn, có thể phân bổ mô-men xoắn theo hướng có lợi cho bánh xe này hay bánh xe khác.
Vai trò của TCS gần giống với ESP. Tuy nhiên, ESP chỉ đảm nhiệm vai trò cân bằng xe ở tốc độ cao. Chẳng hạn như khi qua các góc cua hay khi tài xế đánh lái bất ngờ. Còn TCS sẽ xử lý cả tình trạng bánh bị trượt khi tăng tốc cao, trường hợp lốp xe mất độ bám đường trơn, trượt kém. Hơn nữa, TCS được cải tiến trên nền hệ thống ABS và cân bằng điện tử ESP. Do đó, hầu hết phần cứng của hệ thống này đều được “vay mượn” từ hai hệ thống trên. Ngoài việc nạp vào ECU của xe để xử lý những tình huống nguy hiểm ở tốc độ cao của ESP thì TCS còn giữ an toàn cho xe khi ở tốc độ thấp.
Còn đối với những tín đồ của các dòng xe hiệu năng cao, hệ thống kiểm soát độ bám đường thường được hạn chế để các tay lái có thể thực hiện cú drift, quăng đuôi xe. Trong rất nhiều chiếc xe hiệu năng, nút “Track Mode” cho phép tắt hệ thống kiểm soát độ bám đường để các tay lái có thể thoát hoàn toàn khỏi sự can thiệp của hệ thống điện tử.