Ô tô điện miền núi
Sau hai thập niên đầu tư ồ ạt với đủ các ưu đãi và lợi thế, nền công nghiệp ôtô Việt Nam vẫn cứ loay hoay ở trên trời. Cái ô tô vẫn cứ là cả một gia sản, là giấc mơ cả một kiếp người. Vậy mà những sản phẩm ô tô giấc mơ đấy, vẫn đa phần là đồ “bỏ đi” từ tám hoánh của thiên hạ. Chứ đừng nói gì đến những chiếc ô tô công nghệ cao, những chiếc xe lai (hybrid) hay xa xỉ nhất là những chiếc xe ô tô điện 100%. Ngay cả nhiều “ông Tây” ô tô còn chưa dám sớ rớ đến lĩnh vực xe hơi chạy điện, ngoại trừ vài hiệu xe lớn như Nissan (Leaf), Chevrolet (Volt), BMW (i8)…vv Cứ tưởng ở Việt Nam có “bói” cả VAMA cũng nào dám nghĩ đến, chứ đừng nói là làm.
Thế mà lại có chuyện người ta làm xe ô tô điện ở cái xứ này, mà làm thật chứ không đùa! Làm để dùng và dùng tốt. Dỹ nhiên bạn có thể nghi ngờ vì chiếc xe khá “lem nhem”, nhưng nếu xem xét một cách khách quan trên quan điểm thiết kế và nguyên lý hoạt động. Thì chiếc xe ô tô điện “Made in Việt Nam” đầu tiên này cũng chẳng kém bất kỳ chiếc xe điện nào của Tây. Những cụm chi tiết quan trọng nhất trong cơ cấu hoạt động của ô tô điện có những món gì, thì xe điện tự chế Việt Nam có món đấy. Thiết nghĩ nếu như được đầu tư nâng công suất nguồn pin, thiết kế kích thước lớn hơn, kỹ hơn thì có kém gì một cái xe ô tô điện đúng nghĩa!
Và cái hay ở xứ mình còn hơn thế giới ở chỗ cái gì hay ho sáng tạo, dám nghĩ dám làm… hình như lại toàn người “nhà quê”! Từ chuyện đình đám như ông nông dân chế tạo máy bay trực thăng, người thanh niên chế tạo hàng loạt máy nông cụ đa năng, một ông ở Thái Bình tự chế ô tô con chạy chơi. Và lần này thì phóng viên songmoi.vn trên đường đi tác nghiệp, đã ghi nhận được câu chuyện chiếc xe ô tô điện độc đáo… tận trên Mường Khến (huyện Tân Lạc, Hòa Bình).
Trên đường qua tỉnh Hoà Bình vào một ngày giá lạnh ẩm ương cuối cùng lúc đầu hè năm nay, đường lên Mai Châu sương mù từng chập trên quốc lộ 6, chúng tôi ghé nghỉ chân tại một trạm dừng. Và rất bất ngờ đã được chiêm ngưỡng một chiếc xe ô tô nhỏ xinh chạy điện, do một anh dân tộc chế ra. Chiếc xe cứ chạy vòng vòng trong nhà ngoài sân, chở cả hai bố con anh chàng thong dong lướt êm ru, chỉ có tiếng sè sè của cặp xích tải, giống hệt tiếng động chiếc xe điện nổi tiếng Nissan Leaf mà tôi đã từng chạy thử tận bên Nhật. Không khí thải, không gầm rú và dĩ nhiên là chẳng cần đổ xăng.
Coi kỹ càng trong ngoài chiếc xe ô tô điện đầu tiên của Việt Nam. Chúng tôi tạm gọi như vậy nếu xét theo tiêu chí như một sản phẩm tiền thân của nền công nghiệp xe chạy điện sau này của Việt Nam, nếu như mà sẽ có! Thấy rõ nó chả thiếu bộ phận nào cấu thành nên một chiếc xe điện.
Gồm bộ khung tự hàn từ thép hộp, vỏ tán đinh rive bằng tấm ốp hợp kim nhôm Aluminum. Mà hỏi thì anh chủ xe nói là để cho “nhẹ” xe, có nghĩa là khá công nghệ và cũng có tí nghiên cứu! Hệ thống chủ đạo của bất kỳ chiếc xe điện nào dù hiện đại cách mấy cũng gồm một bộ nguồn Pin và động cơ là mô tơ điện kéo tải tới lốp xe. Ở đây chiếc xe ô tô điện “Mường Khến” cũng có một bình ắc quy 12V-50AH (ampe giờ). Đặc biệt động cơ của xe gồm những 2 mô tơ điện (được lấy từ bộ mô tơ đề của xe máy) gắn tại “cầu sau” truyền động tới 2 lốp bằng xích cam. Giải pháp giúp xe có mô men xoắn lớn vì công suất của ắc quy và củ đề nhỏ khó tải được trọng lượng cả hai người, được anh kỹ sư “Mường” giải quyết theo kiểu thay đổi 2 tầng líp bánh răng như cấu tạo của hộp số xe hơi xịn. Bánh răng từ củ đề (động cơ xe) nhỏ còn bánh răng gắn với lốp có đường kính lớn.
Bình ắc quy 12V-50AH thay cho cụm pin Lithium-Ion đắt tiền siêu công nghệ
Động cơ gồm 2 mô tơ điện (mô tơ đề của xe máy) gắn độc lập tại cầu sau
Những chi tiết thiết kế còn lại đủ chứng tỏ nó hoàn toàn là một cái ô tô, mà lại là kiểu trang bị của xe “sang” chứ không phải là cái xe “cút kít” bao gồm: Hệ thống giảm sóc độc lập từng bánh xe (kiểu thụt nhún lò xo); công tắc đề nổ kiểu tắt bật (Star/Stop); chân ga nối với một chiết áp có thể thay đổi cường độ dòng điện từ bình điện làm tăng giảm tốc độ xe; một công tắc tơ đổi chiều giúp thay đổi chiều quay của mô tơ đóng vai trò như hộp số tiến và lùi; cặp đèn pha sử dụng bóng diot lấy từ cái đèn pin cầm tay tự sạc của Tầu. Đặc biệt là hệ thống lái với đủ cơ cấu khá phức tạp, kết hợp rất sáng tạo cả 2 kiểu cơ cấu lái bánh răng – thanh răng và kiểu cơ cấu lái trục vít – êcu bi cung răng (bánh vít)
Hệ thống giảm sóc độc lập từng bánh xe, kiểu thụt nhún lò xo
Đề nổ kiểu “Star/Stop”, chân ga, công tắc tơ đổi chiều tiến lùi xe
Cặp đèn pha sử dụng bóng diot dạng Led
Hệ thống lái với đủ cơ cấu phức tạp rất chuyên nghiệp
Để kiểm chứng khả năng hoạt động của chiếc xe ô tô điện “Mường Khến” này, chúng tôi đề nghị được lái thử, mà chữ trong nghề gọi là “test drive”! Thú thực là vặn cái vô lăng sắt phi 8 uốn khá là lỏng lẻo nhưng cảm giác lái khá nhẹ, cho dù nó chẳng hề có trợ lực gì sất. Ghế ngồi không bọc da hay nỉ chỉ là miếng tôn hoa ngồi rất “mát”. Xe chạy dĩ nhiên là không có cái cảm giác tốc độ, nhưng gia tốc lại khá ổn vì động cơ điện nó đâu có giống động cơ đốt trong. Giật một cái là tiến lên ngay. Ước tính nếu đạp hết ga, chiếc xe đi nhanh hơn người đi bộ bên cạnh (vậy là khoảng 6km/h) vậy là quá tốt nếu không muốn tự cuốc bộ. Độ cân bằng thì tuyệt đối, xe chẳng thể nghiêng hay văng cua nổi! Cuối cùng là không tiếng động, không khí thải, di chuyển linh hoạt từ ngoài sân vào cả buồng ngủ. Tổng chi phí chế tạo lắp ráp chiếc xe được vị kỹ sư “Mường” thẽ thọt rằng: “hết có 2 triệu” … Vậy nhé, các ông Tây mở mắt ra mà coi, nền “công nghiệp ôtô” nước ta có đáng tự hào không?
