Cơ sở dữ liệu yếu kém khiến có hộp đen cũng không thể cảnh báo sai phạm?
Trong thời qua, nhiều văn bản, quy định đã được ban hành yêu cầu các xe phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (hay còn gọi là hộp đen) để lực lượng chức năng kiểm tra, giám sát và xử lý các phương tiện vi phạm. Thế nhưng, trong vụ tai nạn thảm khốc tại Lào Cai, dù xe khách Sao Việt có hộp đen nhưng cơ quan chức năng lại không hề phát hiện ra việc chạy sai hành trình và xử lý từ trước.
Lý giải nguyên do vì sao cơ quan chức năng không phát hiện ra sai phạm của xe khách Sao Việt qua hộp đen, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục đường bộ Nguyễn Văn Quyền cho biết trung tâm tích hợp, xử lý dữ liệu thiết bị giám sát hành trình của tổng cục có theo dõi hành trình của từng xe buộc phải lắp đặt hộp đen. Thế nhưng do phần mềm xử lý dữ liệu chưa thể tổng hợp và đưa ra cảnh báo về xe chạy sai tuyến. Đến nay đã có 72.000 phương tiện được tích hợp dữ liệu, số lượng phương tiện cần theo dõi nhiều nên phần mềm không tự lọc và cảnh báo sai tuyến. Bên cạnh đó, nhân sự lại không đủ để theo dõi, chỉ ra và xử phạt từng xe sai tuyến.
Trong khi đó một lãnh đạo doanh nghiệp (DN) có kinh nghiệm trong quản lý và xử lý dữ liệu thiết bị giám sát hành trình cho biết không khó để nhập thêm “lệnh” cho phần mềm để đưa ra những cảnh báo về các tuyến xe cố định chạy sai hành trình hoặc xe hợp đồng nhưng hoạt động như xe cố định. Với biện pháp này thì không lo chuyện xe chạy sai tuyến lên Sapa như của xe Sao Việt hay xe hoạt động hợp đồng, trá hình, chạy lặp đi lặp lại một hành trình.
Không chỉ có việc trên mà số liệu vênh nhau về tốc độ giữa Tổng cục đường bộ và DN khiến nhiều người đặt câu hỏi lớn về cơ sở dữ liệu, phần mềm trích xuất thông tin từ hộp đen của lực lượng chức năng. Chẳng hạn như một DN vận tải tại Tây Nguyên đã bị thanh tra giao thông rút phù hiệu khi dựa trên số liệu của Tổng cục đường bộ về tốc độ của xe chạy trên đường. Thế nhưng khi DN đối chiếu với dữ liệu lưu trữ của mình thì thấy có sự vệnh nhau giữa 2 số liệu.
Tổng cục đường bộ cho rằng, sự sai khác này do tần suất truyền số liệu các nhà cung cấp hộp đen khác nhau, chất lượng truyền sóng từ thiết bị về trung tâm, đặc biệt là do phương pháp tính toán chưa thống nhất. Để tránh xử oan cho DN vận tải, Tổng cục sẽ xử lý theo hướng DN phải đối chiếu với dữ liệu của chính mình và nếu có sai khác mà không chứng minh được dữ liệu của TCĐB đưa ra là đúng, sẽ công nhận kết quả của DN.
Thêm vào đó, theo ông Nguyễn Văn Thanh (Hiệp hội vận tải ôtô), việc chậm tập hợp xử lý thông tin một cách chính xác từ hộp đen đã được phản ánh lâu nay, nhưng vẫn chậm tiến độ.Thế nên nhiều người cho rằng có hộp đen trên xe khách cũng chỉ “làm cảnh” vì lực lượng chức năng cũng chưa thể kiểm soát, theo dõi hết được các xe và vụ việc xe Sao Việt chính là một minh chứng.
