Citroen Mehari - ôtô bằng nhựa 40 năm vẫn chạy tốt
Trải qua gần nửa thế kỷ lăn bánh, đến xứ nóng ẩm như Việt Nam, chiếc ôtô thấp bé nhẹ cân và “bo-đì” trống hoác Citroen Mehari tưởng chừng rúm ró thành một đống sắt gỉ mục vùi trong xó xỉnh nào đấy. Nhưng không, vì lớp thân vỏ được đúc bằng nhựa nên hiện nay chiếc xe trông vẫn luôn chỉn chu như ngày mới xuất xưởng bên Pháp.
Sau Chiến tranh thế giới thứ 2 nhằm cung cấp cho người dân loại phương tiện giao thông mạnh mẽ và thực dụng, đồng thời phải thỏa mãn các tiêu chí như giá thấp, chất lượng bền, đơn giản trong việc bảo dưỡng sửa chữa, hãng xe Pháp Citroen đã tung ra thị trường một mẫu xe ấn tượng với thiết kế độc đáo – toàn bộ thân và sàn xe được đúc bằng nhựa – đó là mẫu xe Mehari.
Tại Việt Nam, “hậu duệ” của Citroen Mehari là mẫu “xe nội địa” La Dalat đình đám một thời. Nhìn vào đây mới thấy, các nước phát triển đã trải qua những thời kỳ còn khó khăn hơn ta nhưng rồi họ vẫn làm được chiếc xe phù hợp, đặt nền móng cho một ngành công nghiệp chủ chốt.
Mehari là một trong những dòng xe đa địa hình, với thân xe kiểu xe thể thao 2 cửa mui xếp (cabriolet). Trong đó, phiên bản ra đời từ năm 1980-1983 với 2 cầu 4 bánh chủ động bán thời gian (4WD) đã chứng minh khả năng vượt địa hình hiểm trở, bùn lầy, gập ghềnh… nhờ thân xe rất nhẹ kết hợp động cơ bền bỉ và mạnh mẽ. Trong suốt 21 năm của vòng đời sản phẩm (1968-1988), đã có gần 150 nghìn chiếc Mehari đến tay người tiêu dùng khắp thế giới. Riêng chiếc Mehari trong bài viết được chế tạo vào năm 1971, là một trong những giai đoạn mà số lượng xe Mehari xuất xưởng đạt con số rất lớn.
Chủ xe, ông Đồng Tấn Ngưỡng, cho biết: “Xe Mehari vẫn còn chạy khá phổ biến ở nhiều quốc gia Nam Mỹ như Argentina, Uruguay… Tại Việt Nam, số lượng xe này rất ít, một phần lớn là do đương thời số lượng xe Mehari nhập khẩu vào Việt Nam không đáng kể”.
Tuy được lắp ghép kiểu mô-đun từ các tấm nhựa nhưng thùng xe Mehari tăng nét thẩm mỹ nhờ các mối ghép kín khít, kết hợp những nét thiết kế ưu điểm đã thành “kinh điển” của các dòng xe Jeep, Land Rover… như thân xe thấp dễ ra vào, sàn xe phẳng, dáng xe vuông thành sắc cạnh, đầu xe như khối rubic.
Quan sát kỹ bên ngoài dễ nhầm lẫn với các kiểu thân xe bằng thép thông thường, vì lớp vỏ nhựa bao bọc thân xe rất cứng chắc và có bề mặt phẳng phiu, dùng tay đấm vào chỉ nghe âm thanh “cộc cộc” đanh gọn. Ngoài ra, với 416.000 kết quả khi search Google “mehari classic car on youtube”, mọi người còn có thêm những góc nhìn đa dạng về một mẫu xe tuy có thiết kế đơn giản nhưng lại rất linh hoạt khi “biến hình” thành một chiếc mui trần cabriolet, mui cứng hard-top, hoặc bán tải pick-up, chinh phục địa hình off-roader…
Mehari có kích thước dài, rộng tương đương chiếc Kia Picanto, trong khi chiều cao nhỉnh hơn 16cm. Chiều dài thân xe dễ dàng tăng thêm nhờ thành xe (với chiều cao 40cm và bề ngang 100cm) có thể mở ngả ra ở phía đuôi xe, để tăng diện tích sàn xe. Độ cao gầm xe có thể chỉnh bằng tay độ cao thấp với biên độ chênh lệch tới 20cm. Nhằm giảm trọng lượng, ngay cả mâm xe cũng được đúc khá mỏng. “Do đó, tôi phải thay thế bằng bộ mâm dùng cho xe tải, vì mâm gin mỏng dễ hỏng nứt khi chạy trên đường ổ gà”, ông Ngưỡng giải thích.
Kính chắn gió trên xe Mehari khi gập xuống tạo hình ảnh một chiếc xe thể thao mạnh mẽ linh hoạt và hình tượng người lái thêm nét phóng khoáng lãng mạn phong trần. “Chính vì “điểm nhấn” không thể bỏ qua này, nên mặc dù vào năm 1998 khi mua xe gin về nhà thì hầu như dàn phụ kiện “tơi tả” chẳng còn gì, nhưng ngay sau đó tôi vẫn bỏ ra 7 chỉ vàng cố tìm nguồn để đặt mua đúng tấm kính chắn gió gin của Citroen dành cho Mehari”, ông Ngưỡng chia sẻ.
Xem catalogue thấy danh sách phụ kiện cho xe Mehari thật là “trăm hoa đua nở”, phong phú đến bất ngờ. Ví dụ các mảng ốp từng đoạn thân xe, tấm ốp táp-lô, tấm lót sàn, bạt che mui xe, càng khóa chống trộm lắp trên vô-lăng… với đủ màu sắc kiểu dáng. Trong đó đáng chú ý có cả dàn khung gia cường để Mehari móc kéo theo những toa xe làm nhà di động.
Ông Ngưỡng thuật lại kỷ niệm vui trong những lần dùng Mehari làm “xe taxi”. Một nhóm khách tay xách nách mang nhiều hành lý va-li, thấy xe ông “tí hon” nên họ ngần ngại khi ông nhận chở. Nhưng nét mặt họ nhanh chóng chuyển sang cảm xúc ngạc nhiên thích thú khi ông xếp gọn các ghế, hạ thành xe phía đuôi để chất trọn bộ hành lý khá cồng kềnh của khách. Khi đã ngồi ổn định trên xe, thêm một lần nữa họ lại ngạc nhiên vì cảm giác cứng vững thoải mái, dù đang đặt chân trên toàn bộ sàn xe làm bằng nhựa.
Mehari chở 1-2 người thì chạy không “ngon” nhưng lên ngồi đủ 4-5 người và chất đầy hành lý thì chạy đằm xe, cân bằng ổn định nhận thấy rõ khi vào cua gắt. Với động cơ OHV, 2 máy xếp chữ V, 4 van, dung tích 0,6 lít, hệ dẫn động cầu trước, công suất tối đa 29 mã lực tại 2.750v/ph, sức kéo mạnh nhất đạt 39Nm/3.500v/ph, theo tài liệu thì xe đạt tốc độ tối đa 121km/h. Thùng xăng 24 lít với lượng nhiên liệu tiêu hao khoảng 5 lít/100km.