Giảm nhiều thuế, phí ôtô: Đã muộn rồi vẫn cứ muộn nữa

Tại buổi họp, Chính phủ Nhật Bản đã đề nghị phía Việt Nam cùng xây dựng một kế hoạch hành động phát triển công nghiệp ôtô qua 2 giai đoạn. Giai đoạn từ nay đến 2018, tập trung ban hành các chính sách để giữ chân nhà sản xuất và giai đoạn còn lại bước vào thời kỳ ôtô hóa với nhu cầu về xe tăng cao và DN sẽ thúc đẩy sản xuất cũng như đẩy mạnh nội địa hóa.

 

Giai đoạn giữ chân nhà đầu tư, sản xuất hiện đang được Bộ Công Thương xúc tiến thực hiện bằng Đề án phát triển công nghiệp ôtô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 mới trình Chính phủ. Trong đó, Bộ này đề nghị 3 phương án, gồm giảm 30% thuế tiêu thụ đặc biệt và 50% lệ phí trước bạ cho dòng xe có dung tích xi lanh dưới 2.0L; giảm 50% thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ cho dòng xe dưới 2.0L hoặc giảm 70% thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ cho dòng xe chiến lược. Ngoài ra sẽ áp dụng thuế suất thuế nhập khẩu 0% hoặc mức sàn với các linh kiện trong nước chưa sản xuất được song sẽ giữ mức thuế nhập khẩu cao với xe nguyên chiếc cho tới 2018 thì mới hạ về 0%.

 

Trong các phương án trên, giới quản lý nghiêng về phương án giảm 50% thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ cho xe dưới 2.0L; giảm 70% thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ cho dòng xe chiến lược. Nhưng nhiều DN cho rằng như thế là không đủ tạo nên sự khác biệt mà nên chọn phương án giảm 30% thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe dưới 2.0L và giảm 70% thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ cho dòng xe chiến lược. Tuy nhiên, đến nay chưa một ai xác định được dòng xe chiến lược này có “hình hài” ra sao. Dù Bộ Công thương cho rằng dòng xe chiến lược được xây dựng trên các tiêu chí như tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường, đạt tiêu chuẩn khí thải EURO 4, đảm bảo hài hòa lợi ích quốc gia, người tiêu dùng và nhà sản xuất. Thế nhưng, khi tầm nhìn cứ mải nhìn đến tận năm 2030, EURO 4 dù có “chuẩn” thế nào thì đến khi ấy cũng có thể trở thành thứ lỗi mốt.

 

Đề xuất thì cũng chỉ là một dạng tham khảo, không có cơ quan nào đảm bảo nó sẽ được xem xét và thực hiện một cách nghiêm túc. Bao nhiêu chiến lược đao to búa lớn được đề ra từ hơn 20 năm qua đến nay để phát triển ngành công nghiệp được tôn xưng là mũi nhọn này, vậy mà khi nhắc đến ngành công nghiệp ôtô Đông Nam Á, người ta chỉ nhớ đến Thái Lan, Indonesia, Malaysia hay thậm chí gần đây là quốc gia mới nổi lên nhờ cải cách dân chủ Myanmar.

 

Có ý kiến cho rằng dù muộn còn hơn không, nhưng thậm chí nước đã đến chân vẫn chưa chịu nhảy. Dự kiến cho tới kỳ họp Quốc hội cuối năm 2014 thì Quốc hội mới bàn về việc sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, các chính sách về công nghiệp ôtô sẽ được xây dựng và có hiệu lực từ 2015. Các loại thuế phí thì có thể còn bị “ngâm giấm” đến tận năm 2018 như thuế xuất khẩu. Trong khi đó, ngay cả khi Quyết định số 12/2011/QĐ-TTg về chính sách phát triển một số ngành công nghiệp hỗ trợ đã được ban hành, đến nay mới có 2 DN đề xuất thực hiện, còn lại đều than khó đi vào thực tế vì quy định chung chung, ưu đãi đưa ra không đủ lớn, điều kiện yêu cầu rất khó khăn, mất thời gian. Thế nên, trong buổi họp, đại diện Nhật Bản đã tỏ ra quan ngại về “căn bệnh” chính sách của Việt Nam đi vào thực tế rất yếu. Ai làm cái gì, làm như thế nào, cần những gì và khi nào làm xong... là những câu hỏi căn bản nhất cho mọi kế hoạch, chính sách, nay vẫn cần đại diện nước ngoài cất công đến chỉ ra cho Việt Nam. Hậu quả là giờ Việt Nam chỉ thu vén về một ngành công nghiệp nhìn sang giá rẻ không đọ nổi xe Trung Quốc, nhìn lên chất lượng thua xa xe Nhật Bản, độ sang trọng càng không bì kịp với Đức…