E5 ơi – Liệu có tủi phận?

 

Đúng vào lúc có thông báo truy thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các loại xe sạch hybrid với số tiền lên tới hàng chục tỷ đồng đang làm cho các doanh nghiệp nhập khẩu loại xe sạch này choáng váng, thì đầu tháng 8/2010 này, loại xăng sạch gazohol E5 giá rẻ hơn xăng A92 đã được Tổng công ty dầu (PV oil) tung ra bán tại 12 cây xăng ở các thành phố lớn: Hà Nội, tp.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Hải Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, lại làm cho công chúng ngơ ngác, ngậm ngùi nhớ lại chuyện xưa và có phần lo ngại, tủi cho duyên phận E5.

 

E5 là loại xăng sinh học gazohol có thành phần gồm 5% ethanol độ tinh khiết 99,97% pha với 95% xăng A92 hoặc A95. E5 có nhiều ưu điểm lớn như tốc độ cháy cao, cháy kiệt, giảm thiểu đến 30-40% lượng oxit các-bon trong khí thải, nên E5 được coi là xăng sạch, có lợi cho môi trường. Xăng gazohol E5 đối với nước ta còn mới mẻ, nhưng từ lâu cả thế giới này đã quen dùng đến mức thành luật: Theo tiêu chuẩn EN 228 hiện hành tại các nước châu Âu thì E5 là xăng thông dụng trên thị trường không cần niêm yết hàm lượng ethanol! Chỉ các loại xăng có thành phần cồn khan vượt quá 5% mới phải niêm yết rõ hàm lượng (E10, E15, E20…E85, E100)!

 

Ấy vậy mà ở nước ta, hồi năm kia, nói chính xác là ngày 19/5/2008, khi E5 mới lấp ló chào đời ở đất Thủ Độ tại hai cây xăng 27 Thái Thịnh và 148 Hoàng Quốc Việt, thị trường xăng dầu đất Việt đã bùng lên một làn sóng xanh, xôn xao háo hức đón chào dòng xăng sạch E5 những cũng gây nên nhiều dư luận không kém phần ầm ĩ!

 

Chợt nhớ lại cái cảnh xe cộ sắp hàng đông vui háo hức chờ đổ thử loại xăng sạch; cái cảnh 50 xe taxi của công ty Taxi Hà Nội sắp hàng chờ đưa đón khách; cái cảnh trống dong cờ mở cuốn hút khách hàng và cũng khối người tò mò chắp tay sau đít dứng ngắm cảnh đông vui cho thỏa tính hiếu kỳ! Và nói như người xưa thường nói: “Ngày vui ngắn chẳng tày gang”!!!

 

Chỉ sau 6 ngày được bán thử, ngày 20/9/2008, Bộ Công thương đã vội vã ra lệnh tạm ngừng bán E5! Đấy cũng coi như một tiếng sét giữa ban ngày nắng ráo!

 

Sở dĩ ngày vui của E5 ngắn “chẳng tày gang” bởi vì có vô số lý do chính đáng và không chính đáng: Đã có nhiều nhà lý luận chuyên nghiệp và không chuyên nghiệp kém vui, lo lắng; đã có nhiều doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ôtô lo lắng, kém vui và đã có nhiều cơ quan quản lý và nghiên cứu hốt hoảng!.

 

Một vài nhà lý luận, một vài học giả thì “cười mỉm” hoan nghênh E5 nhưng với điều kiện chỉ khi nào Ethanol được sản xuất từ rơm rạ chứ không bằng sắn lát hay rỉ đường, bã mía! Một số nhà khoa học khác lại lo rằng sắp đến lúc ôtô…sơi hết sắn khoai nếu dùng xăng sinh học!...Thôi thì đủ kiểu lo!. Lo E5 ăn mòn kim loại, ăn mòn cao su, lo E5 phân tầng tách lớp, lo hết cồn để sát trùng diệt khuẩn…Các vị lo lắng, ưu tư có lẽ vì đã lãng quên ý nghĩa to lớn của E5 trong việc bảo vệ môi trường. Ô nhiễm môi trường đang là thảm họa toàn cầu! Các vị cũng còn chưa để ý đến việc dùng E5 sẽ tiết kiệm một phần xăng hóa thạch. Thử nêu một con số: Năm 2009, Việt Nam đã dùng đến 3 tỷ lít xăng các loại, nếu chỉ pha 5% Ethanol để có E5 thì đã tiết kiệm được 150 triệu lít xăng! 150 triệu lít không phải là một con số nhỏ! E5 đã giảm thiểu đáng kể ô nhiễm môi trường! Và có lẽ cũng cần nói thêm rằng các vị học giả của chúng ta đã không nhìn ra thế giới bên ngoài, nơi E5 đã được sử dụng…vô tư!

 

Hơi khác với nỗi lo của các nhà khoa học, các doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ô tô lại chỉ lo E5 làm hỏng xe của họ! Nói một cách khác, xe họ lắp ráp ở Việt Nam chưa đủ trình độ kỹ thuật để “sài” được E5! Hiệp hội các nhà sản xuất lắp ráp ô tô Việt Nam VAMA lập tức tung ra “đòn” cảnh báo ngay từ ngày 9/9/2008, sáu ngày trước khi E5 chào đời! Và cũng lạ thay, cũng chỉ 6 ngày sau khi chào bán, E5 phải tạm dừng bán theo lệnh của Bộ Công thương. Cứ theo thuật số, số 6 là số đẹp thường đem lại nhiều lợi lộc nhưng đối với E5 số 6 lại chỉ là con số đem lại niềm vui, cơ may cho kẻ khác! Còn mình đành tủi phận tạm nằm im trong 6 tấm!

 

Việc ngừng bán E5 còn bộc lộ một điều lỳ lạ. Cứ tưởng rằng nhiều cơ quan quản lý, đăng kiểm, tiêu chuẩn… đã thấm nhuần tinh thần, đã phấn đấu thực hiện bốn nhiệm vụ quan trọng của “ Đề án phát triển nhiên liệu sinh học đến năm 2015 tầm nhìn 2025” được Chính phủ thông qua từ ngày 20-11-2007! Thế mà khi E5 chào đời, các nhà quản lý mới tá hỏa ra là mình chưa kịp ban hành tiêu chuẩn, chưa kịp thử nghiệm, chưa kịp soạn thảo tiêu chuẩn E5 với lý lẽ là chưa ai làm tiêu chuẩn cho loại gazohol này dù rằng từ lâu cả thế giới đã sử dụng!.

 

Những chuyện nói trên là chuyện cũ, chuyện đã qua, chuyện tưởng đã đi vào quên lãng! Nhưng đối với những ai tâm huyết với nhiên liệu sinh học thì không phải thế! Và xin mượn lời của báo Tuổi Trẻ cuối tuần ngày 18/7/2010 đã viết “ Đến một lúc nào đó, có lẽ người ta cũng phải làm một cái gì đấy!...” Và kỳ này E5 “tái xuất giang hồ” là lẽ đương nhiên! E5 ra mắt lần này có vẻ như có nhiều thuận lợi hơn.

Các nhà quản lý đã gật đầu. VAMA thì im lặng. Giới báo chí truyền thông từ báo nói, báo hình, báo đọc…đếu động viên, ca tụng tuy chưa hết lời nhưng cũng đã xuôi tai. Nhưng phải kể đến công sức và quyết tâm của các nhà sản xuất Ethanol. Hiện tại ngoài nhà máy Ethanol Đại Tân của Công ty cổ phần Đồng Xanh có công suất 120 triệu lít/năm đã bắt đầu sản xuất từ 2-9-2009 thì Công ty Cổ phần Hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí (PVB) thuộc tập đoàn dầu khí VN cũng đã xây dựng 3 nhà máy sản xuất Ethanol với công suất mỗi nhà máy 100 triệu lít/năm (nhà máy Tam Nông Phú Thọ; Bình Phước và Dung Quất ở Quảng Nam).

 

Nói một cách công bằng và khách quan, bốn nhiệm vụ của đề án phát triển nhiên liệu sinh học để đảm bảo an ninh năng lượng và bảo vệ mội trường rất rõ ràng. Mục tiêu đến giai đoạn 2011-2015 sản lượng Ethanol của nước ta phải đạt 250.000 tấn, đến năm 2025 phải đạt 2.000.0000 tấn để đáp ứng khoảng 5% nhu cầu xăng dầu của nước ta…

 

Tương lai của dòng xăng sinh học gazohol E5, E10, E20 và các loại E khác là rất sáng sủa, hướng đi rất rõ ràng. Vậy thì việc tái bán E5 là việc làm đương nhiên, đáng trân trọng, là một việc làm thể hiện quyết tâm hòa nhập vào xu hướng bảo vệ môi trường.

 

Điều đáng lo cho công cuộc phát triển nhiên liệu sinh học nói chung và E5 nói riêng vẫn là cần có một sự đồng thuận trong nội bộ ngành dầu khí Việt Nam và một chính sách, một lộ trình cụ thể của các ngành các bộ liên quan để xăng sinh học phát huy vai trò xăng sạch.

 

Một điều đáng lo nữa là cần phải có biện pháp cụ thể để đảm bảo chất lượng Ethanol pha chế đúng tỷ lệ và khi bán cho người sử dụng cũng xin đừng gian lận kiếm lời không chính đáng như một số cây xăng từng gắn chíp điện tử đong thiếu xăng cho khách hàng.

 

Cuối cùng,chỉ mong sao các nhà quản lý có nhiều biện pháp hữu hiệu để thực thi Đề án phát triển nhiên liệu sinh học, các nhà sản xuất và kinh doanh nhanh chóng mở rộng sản xuất để đến năm 2025 đạt và vượt chỉ tiêu 2 triệu tấn Ethanol tinh khiết.

 

Và cũng mong rằng sau vài năm nữa, việc sử dụng E5 sẽ không còn là chuyện đáng bàn.