Giá bán ôtô ở Việt Nam đắt hơn 80% so với khu vực

Theo số liệu thống kê của Tổ chức các nhà sản xuất ô tô thế giới (OICA), tính riêng trong năm 2015, Việt Nam xuất xưởng tổng cộng được 50.000 chiếc xe ô tô, tương đương khoảng 0.055% tổng sản lượng xe của toàn thế giới. Con số này được đánh giá là rất khiêm tốn khi so sánh với các nước trong khu vực. Trong năm 2015, sản lượng ô tô của Thái Lan đạt 1,91 triệu chiếc, Indonesia đạt 1,1 triệu chiếc và Malaysia đạt 615.000 chiếc. Như vậy, sản lượng ô tô của Việt Nam năm ngoái chỉ bằng 1/38 của Thái Lan, 1/22 của Indonesia và 1/12 của Malaysia.

Báo cáo của OICA cũng nhấn mạnh năng lực sản xuất của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam mới chỉ dừng lại ở hai loại sản phẩm là xe du lịch và xe thương mại, trong đó xe du lịch chiếm tỷ trọng chủ yếu trên 90% với sản lượng khoảng 45.000 chiếc/năm, còn xe thương mại chiếm tỷ trọng rất thấp và mới đang dần được chú trọng. Theo Tổng cục Thống kê, tính chung 6 tháng đầu năm 2016, tình hình sản xuất ô tô Việt Nam đã có dấu hiệu cải thiện tích cực với khoảng 112.800 xe được xuất xưởng, tăng 127,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, việc liên tiếp thay đổi các chính sách thuế trong thời gian vừa qua đã khiến không chỉ người tiêu dùng mà các doanh nghiệp ô tô cũng đồng thanh than “khó”.

Theo Công ty Chứng khoán Đại Nam (DNSE), hai trong số các nguyên nhân hàng đầu kéo tụt ngành công nghiệp ô tô Việt Nam là sự yếu kém của ngành sản xuất linh kiện phụ trợ và sự thiếu đồng bộ trong cơ sở hạ tầng giao thông. Hiện tại, Việt Nam có 17 công ty lắp ráp ô tô nhưng chỉ có 33 công ty công nghiệp hỗ trợ cấp 1 và 181 công ty cấp 2. Trong khi đó, Thái Lan tuy cũng có số doanh nghiệp lắp ráp, sản xuất ô tô gần như tương đương của Việt Nam thì lại có đến 709 doanh nghiệp hỗ trợ cấp 1 và hơn 1.100 số doanh nghiệp hỗ trợ cấp 2, cấp 3 và thấp hơn nữa. Tương tự, số doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất ô tô của Malaysia và Indonesia cũng lớn hơn nhiều so với Việt Nam. Cụ thể, Malaysia có khoảng 280 nhà cung cấp cấp 1, 200 nhà cung cấp cấp 2 và Indonesia có 166 nhà cung cấp cấp 1 cùng với 336 nhà cung cấp cấp 2. 

Bên cạnh đó, tỷ lệ nội địa hóa của các doanh nghiệp ô tô tại Việt Nam vẫn còn rất thấp, chỉ đạt khoảng từ 10-30% tùy theo dòng xe. Đặc biệt, giá bán ô tô ở Việt Nam “chát” hơn rất nhiều so với các nước trong khu vực, với nhiều dòng xe có mức giá chênh tới 60-80%. Nguyên nhân được cho là là do chính sách thuế của Chính phủ rất cao đối với mặt hàng này. Trung bình một chiếc ô tô phải cõng hơn 10 loại thuế, phí trong khi thu nhập bình quân tại Việt Nam chỉ khoảng 2.200USD/người (năm 2015). Theo bà Nguyễn Thị Xuân Thúy, Viện Chiến lược chính sách công nghiệp (Bộ Công thương), thuế phí đang chiếm tới 40 - 50% làm cho giá thành xe ô tô tại Việt Nam vào loại cao nhất khu vực và thế giới.